Co to jest frak?
Frak to nie tylko symbol elegancji dawnych czasów, ale też element kojarzony ze światem jeździectwa sportowego. W wersji klasycznej to formalny strój wieczorowy. W jeździectwie jest to ubranie zawodnika startującego w najwyższych klasach konkurencji, szczególnie w ujeżdżeniu i WKKW.
Frak to marynarka o przedłużonym tyle, dopasowana do sylwetki, zapinana na dwa rzędy guzików. Jej krój pozwala na pełną swobodę ruchów w siodle, a jednocześnie nadaje przejazdowi wyjątkowy charakter. Kiedy zawodnik wjeżdża na czworobok we fraku, wiadomo że zaczyna się poważne jeździectwo.
Dlaczego jeździ się we fraku? Skąd ta tradycja?
Frak w siodle to pozostałość po elegancji angielskiej arystokracji. W XIX wieku, kiedy jazda konna była stylem życia i znakiem statusu - nie wypadało wsiadać na konia w stroju codziennym. Polowania, parady, pokazy - wszędzie obowiązywał odpowiedni dress code, a frak był jego najważniejszym elementem.
Ta tradycja przetrwała, ale dostosowała się do sportu. Dziś frak to część oficjalnego stroju zawodnika, zapisanego w regulaminach Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej (FEI). Oprócz estetyki ma też znaczenie praktyczne - jego krój nie krępuje ruchów, a dłuższy tył porusza się razem z jeźdźcem, tworząc elegancką linię w ruchu konia.
Ciekawostka: Jeszcze w XX wieku obowiązkowym dodatkiem do fraka był cylinder, który w wielu krajach do dziś używa się na poziomie Grand Prix, choć coraz częściej zastępowany jest bezpieczniejszym kaskiem.
Jak wygląda frak jeździecki?
Frak jeździecki wygląda trochę jak skrzyżowanie smokingu z profesjonalną odzieżą sportową. Dopasowany w ramionach, taliowany, z przedłużonym tyłem i ozdobnymi guzikami - ma być jednocześnie elegancki i funkcjonalny. W dyscyplinie ujeżdżenia długość i forma fraka są ściśle określone. W WKKW nosi się go głównie podczas próby ujeżdżeniowej, a w skokach przez przeszkody najczęściej ustępuje miejsca krótszym marynarkom. Nowoczesne fraki szyje się z elastycznych, oddychających materiałów, czasem przypominających softshell lub techniczną dzianinę. Zawodnik dzięki temu, może czuć się swobodnie, nawet podczas najbardziej wymagającego przejazdu.
Warto wiedzieć, że coraz więcej producentów oferuje fraki na miarę, z możliwością personalizacji - od haftowanego logo stajni, po kolorowe podszycia czy błyszczące guziki. Oczywiście, wszystko w granicach dobrego smaku i regulaminu.
Frak męski a frak jeździecki damski – czym się różnią?
Choć na pierwszy rzut oka fraki męskie i damskie wyglądają podobnie, różnice są zauważalne. Męski frak trzyma się tradycyjnej formy. Ma prosty krój, ciemny kolor, białą koszula i plastron. Tu liczy się klasyczna elegancja i neutralność bez zbędnych ozdobników.
Fraki damskie są nieco bardziej zróżnicowane. Często mają bardziej dopasowany krój, wyraźniej zaznaczoną talię i subtelne detale, jak błyszczące guziki, kontrastowe kołnierzyki, kryształki czy dekoracyjne patki. Co ciekawe, wielu producentów oferuje teraz fraki typu „unisex”, które można łatwo dopasować do różnych sylwetek.
Niektóre zawodniczki wybierają fraki szyte specjalnie pod zamówienie, gdzie dopracowuje się każdy szczegół, od rodzaju tkaniny po sposób układania się ogonów podczas jazdy. Bo frak to kostium sceniczny podczas występu na czworoboku.
Powiedzenie: „Frak dobrze leży dopiero w trzecim pokoleniu” – co to znaczy?
To jedno z tych zdań, które często powtarzają doświadczeni trenerzy lub sędziowie - nie bez powodu. Sam zakup fraka i jego założenie nie sprawiają jeszcze, że ktoś staje się jeźdźcem z klasą. Żeby frak naprawdę dobrze leżał, potrzeba czegoś więcej: pewności siebie w siodle, obycia i spokojnej, wypracowanej postawy. Najlepiej wygląda na osobie, która czuje się w siodle naturalnie, nie musi się poprawiać, bo każdy ruch ma już opanowany, i nic jej nie rozprasza, bo potrafi całkowicie skupić się na koniu. Taka pewność i spokój przychodzą z czasem, często są efektem wielu lat pracy i obecności w środowisku jeździeckim, niekiedy nawet przekazywane z pokolenia na pokolenie. Ale nie trzeba mieć kawaleryjskich przodków, żeby frak leżał dobrze - wystarczy konsekwencja, praktyka i świadomość, że jeździectwo to nie tylko sport, ale też styl i kultura.
Jakie kolory fraków obowiązują?
Kolory fraków na zawodach są określone przez Międzynarodową Federację Jeździecką. Dozwolone są ciemne i stonowane barwy, czyli czerń, granat, antracyt albo ciemnoszary. W ramach tych odcieni można sobie pozwolić na drobne ozdobniki jak kontrastowe guziki, delikatne lamówki czy subtelnie wyróżniający się kołnierz. Chodzi o to, żeby strój wyglądał elegancko i nie odciągał uwagi od przejazdu.
W zawodach krajowych i niższych klasach zasady są nieco luźniejsze. Często można zobaczyć fraki w brązach, burgundach albo grafitach z ciekawymi detalami. Młodsi zawodnicy coraz chętniej wybierają nowocześniejsze wersje fraka, które są lżejsze i bardziej sportowe, ale wciąż wyglądają elegancko.
Co zakładać pod frak?
Frak to nie wszystko, ważne jest też to co zakładamy pod spód. Obowiązkowa jest biała koszula z kołnierzykiem, najlepiej w formie stójki, do której przypina się plastron albo jeździecki krawat. W ujeżdżeniu to element obowiązkowy, podobnie jak białe rękawiczki które dopełniają elegancki wygląd i podkreślają kontakt z wodzami.
Bryczesy powinny być białe albo kremowe, w zależności od poziomu zawodów i przyjętej tradycji. Ważne żeby cały strój był nie tylko zgodny z przepisami ale też czysty i schludny, bo to również wpływa na odbiór zawodnika.
Na głowie w zależności od przepisów nosi się cylinder który obowiązuje na poziomie Grand Prix albo kask który częściej pojawia się w niższych klasach i jest obowiązkowy dla juniorów. W WKKW do fraka dochodzi jeszcze kamizelka ochronna która zapewnia bezpieczeństwo szczególnie podczas próby terenowej.
Z czym łączyć frak – pełen strój jeździecki na zawody
Frak jest ważnym elementem stroju, ale na zawody potrzebny jest cały dobrze skomponowany zestaw. W zależności od regulaminu zawodnik zakłada cylinder albo kask, do tego białą koszulę, plastron, bryczesy, rękawiczki i buty. W razie potrzeby dochodzą też ostrogi. W WKKW obowiązkowe są kamizelka ochronna i numer startowy przypięty na ramieniu. Cały strój powinien być zgodny z przepisami, dobrze dopasowany i wygodny. Nic nie może odstawać, przeszkadzać w jeździe ani rozpraszać konia. Najważniejsze są trzy rzeczy które powinien łączyć każdy strój startowy - estetyka, funkcjonalność i bezpieczeństwo.
Podsumowanie
Frak jeździecki to nie tylko element stroju ani efektowny dodatek, to symbol sportowej kultury, dobrego stylu i doświadczenia. Jego obecność na czworoboku od razu podkreśla rangę przejazdu, a dobrze dopasowany model potrafi dodać pewności siebie i czasem nawet wpłynąć na odbiór w oczach sędziego.
Choć „frak dobrze leży dopiero w trzecim pokoleniu”, nic nie stoi na przeszkodzie, by już dziś wyglądać w nim profesjonalnie. Wystarczy znajomość zasad, odpowiednie dopasowanie i przede wszystkim szacunek do konia i do samego sportu. W Cavalo wiemy, jak ważny jest każdy detal stroju jeździeckiego, dlatego oferujemy fraki, które pomogą Ci poczuć się pewnie i stylowo na każdej arenie.
